مهندس نرم افزار و برنامه نویس چه تفاوتی با هم دارند؟
برنامهنویس، توسعهدهنده نرمافزار، مهندس نرمافزار و… اصطلاحاتی هستند که در دنیای IT بسیار استفاده می‌شوند؛ اما آیا تا‌به‌‌حال با خود فکر کرده‌اید که تفاوت‌های میان این تخصص‌ها چیست؟ اگرچه ممکن است در اغلب مواقع این مشاغل به‌جای یکدیگر به‌کار روند، واقعیت این است که بین آن‌ها تفاوت‌های ظریفی وجود دارد. در این مقاله از بلاگ پارس پک، می‌خواهیم تفاوت بین مهندسان و توسعه‌دهندگان نرمافزار را برایتان توضیح دهیم و به شما بگوییم که برای موفقیت در هر‌یک از این مشاغل، چه مهارت‌هایی نیاز است و اصولاً برای ورود به این حوزه‌ها، باید از کجا شروع کرد.
تفاوت بین توسعهدهنده نرمافزار و مهندس نرمافزار چیست؟
تفاوت اصلی بین این دو در حوزه کاری‌شان نهفته است. به‌طور‌کلی، توسعه‌دهندگان نرمافزار وظیفه دارند قطعه‌ای از نرمافزار موجود یا فیچری خاص از آن را طراحی و پیاده‌سازی کنند. به‌عبارت‌دیگر، وظیفه توسعهدهنده نرمافزار میتواند طراحی و برنامه‌ریزی یا نوشتن کد برای قسمتی از نرمافزار باشد. درمقابل، مهندسان نرمافزار اصولاً مسئولیت معماری و طراحی سیستمهای بزرگ و پیچیده سازمانی را برای شرکتهای بزرگ برعهده دارند. مهندسان نرمافزار اغلب طرح‌هایی را برای سیستمهای نرمافزاری ایجاد می‌کنند؛ حتی اگر خودشان وظیفه کدنویسی را نیز برعهده نداشته باشند. این بدان‌معنا نیست که مهندسان نرمافزار دانش کدنویسی چندان زیادی ندارند؛ بلکه مسئله مهم در حوزه عملکردی آن‌هاست.
بهعنوان یک اصل مهم، فراموش نکنید که تمامی مشاغل مرتبط با برنامهنویسی، ازجمله مهندسان نرمافزار و توسعه‌دهندگان، باید درک عمیقی از زبانهای برنامهنویسی داشته باشند؛ اما اگر در ابتدای این راه هستید و میخواهید گام اول را محکم بردارید، میتوانید از شرکت در بوتکمپهای تخصصی کدنویسی شروع کنید. در‌ادامه، هر‌یک از این مشاغل را عمیق‌تر بررسی خواهیم کرد تا بتوانید مسیرتان را برای ورود به آن‌ها، با دید بازتری انتخاب کنید.
تفاوت بین توسعهدهنده نرمافزار و برنامهنویس
در ابتدا ممکن است تفاوت بین توسعهدهنده نرمافزار و برنامهنویس کمی مبهم به‌نظر برسد. بزرگ‌ترین تفاوت میان این دو شغل را باید در حوزه کاری آن‌ها جست‌وجو کرد. برنامه‌نویسان به زبانهای برنامهنویسی مسلط هستند و می‌توانند از دانششان برای طراحی نرمافزار استفاده کنند؛ اما معمولاً با برنامه‌ریزی برای ساخت و توسعه نرمافزار درگیر نیستند. به‌عبارت‌دیگر، برنامه‌نویسان معمولاً کد را با استفاده از برنامه‌هایی که دیگر اعضای تیم ساخته‌اند، می‌نویسند و آزمایش می‌کنند.
توسعه‌دهندگان نرمافزار معمولاً در مراتب شغلی عالی‌تر قرار دارند. در سازمان‌های بزرگ‌تر، توسعه‌دهندگان ممکن است صرفاً به برنامه‌ریزی برای پروژه‌های نرمافزاری مشغول باشند و پیاده‌سازی پروژه‌ها را به تیم برنامهنویسی واگذار کنند؛ اما در سازمان‌های کوچک‌تر، توسعه‌دهندگان ممکن است هم برنامه‌ریزی پروژه را انجام دهند و هم خود کدنویسی کنند و کار برنامهنویس را انجام دهند. به‌طورخلاصه می‌توان گفت که تفاوت بین توسعه‌دهندگان و کدنویسان در حوزه کاری آنان است: توسعه‌دهندگان نرمافزار معمولاً در برنامه‌ریزی و گاهی اوقات به‌طورهم‌زمان در کدنویسی نرمافزار مشارکت می‌کنند؛ اما برنامه‌نویسان معمولاً فقط مسئولیت کدنویسی را برعهده دارند.
تفاوت بین مهندس نرمافزار و توسعهدهنده وب
اگرچه مهندسان نرمافزار و توسعه‌دهندگان وب ممکن است روی انواع خاصی از پروژه‌ها با یکدیگر همکاری کنند، نقش آنان باهم بسیار متفاوت است. مهندسان نرمافزار از چرخه عمر نرمافزار (SDLC) برای معماری و طراحی برنامه‌های کاربردی سازمانی پیچیده استفاده می‌کنند؛ اما توسعه‌دهندگان وب‌سایت‌ها و سایر وب‌اپلیکیشن‌ها را می‌سازند و پشتیبانی آن‌ها را نیز برعهده می‌گیرند.
توسعه‌دهندگان وب معمولاً در دو حوزه فعالیت می‌کنند: یکی Front-End یا بخشی که کاربر آن را می‌بیند و دیگری Back-End که مربوط به ارتباط با سرور و بخشی است که کاربر آن را مشاهده نمی‌کند. اگرچه هر دو حوزه به مهارت و شایستگی زیادی نیاز دارند، برای شروع کار در بخش توسعه وب به سابقه آموزشی کمتری احتیاج است.
مسئولیت‌های مهندس نرمافزار درمقابل توسعهدهنده
مهندسان نرمافزار و توسعه‌دهندگان در خلق نرمافزار یا برنامه‌های کاربردی دیگر مشارکت می‌کنند؛ اما تفاوتشان در سطوح مختلف جزئیات شغلی است. توضیحاتی که در‌ادامه می‌آید، دامنه کاری هر‌یک از این دو را برایتان بیشتر مشخص خواهد کرد.
مهندسان نرمافزار دقیقاً چه کاری انجام می‌دهند؟
مهندسان نرمافزار معمولاً از مفاهیم مهندسی برای ایجاد سیستمهای بزرگ نرمافزاری در سازمان‌های بزرگ و پیچیده استفاده می‌کنند. باتوجه‌به اینکه مهندسان نرمافزار به دانش فراوان درزمینه توسعه نرمافزار و ادغام نرم‌افزارها با سیستمهای موجود و فرایندهای توسعه نرمافزار نیاز دارند، مسئولیتشان نیز غالباً سنگین‌تر است. شما میتوانید مهندس نرمافزار را بهعنوان معمار در نظر بگیرید که از دانش خود در فرایند توسعه نرمافزار به‌منظور برنامه‌ریزی ساختار پروژه پیچیده استفاده میکند.
مهندسان نرمافزار بر چرخه عمر توسعه نرمافزار (SDLC) کاملاً مسلط هستند. SDLC فرایندی است که از آن برای طراحی و توسعه و آزمایش نرمافزار با هدف تولید محصولی باکیفیت استفاده میشود. درمجموع، باید بگوییم که SDLC شامل برنامه‌ریزی، تعریف، طراحی، آزمایش و استقرار نرمافزار است. در بازار کار نیز معمولاً تقاضا برای استخدام مهندسان نرمافزار بسیار زیاد است و آنان معمولاً حقوق بیشتری نیز دریافت خواهند کرد.
شرح وظایف شغلی مهندسان نرمافزار
Monster شرحی از وظایف شغلی مهندسان نرمافزار ارائه داده است تا به جویندگان کار برای درک بهتر مسئولیت‌های مدنظر برای تصدی این شغل کمک کند. برخی از وظایف مهمی که وب‌سایت مذکور برای این موضوع ارائه داده است، عبارت‌اند از:
- ایجاد سیستمهای اطلاعاتی با طراحی و توسعه و نصب راه‌حل‌های نرمافزاری
- تعیین امکان‌سنجی عملیاتی با ارزیابی و تحلیل، تعریف مسئله، الزامات، توسعه راه‌حل و ارائه راه‌حل‌های پیشنهادی
- توسعه راه‌حل‌های نرمافزاری با مطالعه نیازهای اطلاعاتی و جریان سیستم و گفت‌وگو با کاربران و استفاده از داده‌ها و فرایندهای کاری
همان‌طورکه متوجه شدید، شرحی که برای شغل مهندسی نرمافزار ارائه شده است، اطلاعات ارزشمندی درباره مسئولیت‌ها و انتظاراتی که از مهندس نرمافزار می‌رود، میتواند در‌اختیارتان قرار دهد.
برنامه‌نویسان نرمافزار دقیقاً چه کاری را انجام می‌دهند؟
برنامه‌نویسان نرمافزار غالباً کدهای واقعی را پیاده‌سازی می‌کنند. آنان می‌توانند با برنامه‌ریزی و طراحی پروژه‌های نرمافزاری در مقیاس کوچک‌تر نیز مشارکت کنند؛ اما آنچه واضح است، این است که معمولاً درگیر برنامه‌ریزی سیستمهای نرمافزاری پیچیده در شرکتهای بزرگ نیستند. نقش توسعهدهنده نرمافزار اغلب از شرکتی به شرکت دیگر و باتوجه‌به منابع دراختیار شرکت‌ها و اندازه تیم توسعه و بودجه آن متغیر است.
هر توسعهدهنده نرمافزار میتواند روی ساخت بخشی از سیستم نرمافزاری گسترده‌تر یا ارائه راه‌حل در آن زمینه تمرکز کند. بهعنوان نمونه، توسعهدهنده وب ممکن است روی بخشی از برنامهنویسی وب شامل Front-End یا Back-End متمرکز باشد. همچنین، توسعه‌دهندگان نرمافزار ممکن است روی زبان برنامهنویسی خاص یا حتی مجموعه‌ای از آن‌ها مسلط باشند.
شرح وظایف شغلی توسعه‌دهندگان نرمافزار
شرح وظایف شغلی توسعه‌دهندگان نرمافزار براساس مسئولیت‌ها و فناوری‌های موردنیاز برای توسعه نرمافزاری خاص میتواند بسیار متغیر باشد. برخی از وظایف شغلی این متخصصان بدین‌شرح‌اند:
- همکاری با مدیریت بخش‌های مختلف و مشتریان برای شناسایی الزامات موردنیاز برای توسعه نرمافزار
- طراحی الگوریتم‌ها و فلوچارت‌های لازم برای ایجاد برنامه‌ها و سیستمهای نرمافزاری جدید
- کدنویسی بهینه براساس نیاز
- آزمایش و استقرار نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌ها
الزامات آموزشی برای تبدیلشدن به مهندس یا توسعهدهنده نرمافزار
همان‌طورکه پیش‌تر نیز گفتیم، موقعیت‌های شغلی مربوط به مهندسی یا توسعه نرمافزار به دانش فراوان برنامهنویسی، معماری نرمافزار، طراحی و… نیاز دارد. بسیاری از مردم همچنان فکر می‌کنند که تحصیلات آکادمیک در یکی از رشته‌های مرتبط مانند IT یا علوم کامپیوتر یا مهندسی نرمافزار، تنها راه برای تبدیلشدن به متخصص نرمافزار است. اگرچه این روش یکی از روش‌های محبوب برای رسیدن به این هدف است، تنها راه نیست.
درواقع، کارفرمایان در اغلب مواقع به مدرک دانشگاهی شما توجه چندانی نمی‌کنند و موضوع مهم برای آنان این است که آیا میتوانید نرمافزار دلخواهشان را طراحی کنید یا خیر. در‌این‌میان، مدرک دانشگاهی فقط کاتالیزوری برای استخدام است. به‌عبارت‌دیگر، اگر ازنظر تکنیکال مشابه فرد دیگری باشید که مدرک دانشگاهی مرتبط در این حوزه ندارد، احتمالاً بخت بیشتری برای استخدام خواهید داشت. درمجموع، می‌توان گفت که اگر زمان کافی برای شرکت در دورههای تحصیلات آکادمیک را ندارید، از راهکارهای دیگری برای ارتقای مهارت‌های خود میتوانید استفاده کنید. در‌ادامه مقاله، درباره این موضوع بیشتر صحبت خواهیم کرد.
راهکارهای آموزشی برای تبدیلشدن به مهندس یا توسعهدهنده نرمافزار
راه‌های زیادی برای یادگیری مهارت‌های موردنیاز مهندسی نرمافزار وجود دارد. در‌ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. بوت‌کمپ‌ها
باتوجه‌به اینکه بوت‌کمپ‌ها مهارت‌های موردنیاز را در قالب پروژه‌های عملی به شما آموزش می‌دهند، ازجمله راهکارهای بسیار تأثیرگذار در این حوزه شناخته می‌شوند. مزیت دیگر بوت‌کمپ‌ها کوتاه‌‌مدت‌بودن آن‌هاست. به‌عبارت‌دیگر، شما میتوانید در کوتاهترین زمان ممکن به هدفتان در یادگیری مطالب مدنظر خود برسید.
۲. مدارک دانشگاهی
بسیاری از افرادی که درحال‌حاضر بهعنوان مهندس یا توسعهدهنده نرمافزار مشغول کار هستند، حداقل مدرک کارشناسی در رشته علوم کامپیوتر یا رشته‌های مرتبط دیگر دارند. این افراد طبیعتاً درک بسیاری از مفاهیم برنامهنویسی، پایگاه‌داده، معماری سرور و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات دارند که می‌توانند در پروژه‌های واقعی به آن‌ها کمک کنند.
۳. منابع خودخوان
یادگیری به‌شیوه خودخوان یکی دیگر از راهکارهایی است که برای تبدیلشدن به توسعهدهنده یا مهندس نرمافزار میتواند راهگشا باشد. استفاده از این روش، به‌خصوص اگر فرصت شرکت در دورههای بوتکمپ یا دورههای دانشگاهی را ندارید، بسیار مفید است؛ اما باید بدانید که با انتخاب این روش، مسیر طولانی‌تر و پیچیده‌تری در پیش خواهید داشت.
چه زبان‌هایی را یاد بگیریم؟
یکی دیگر از سؤالات عمدتاً پرتکرار برای افرادی که به‌تازگی می‌خواهند به عرصه کدنویسی قدم بگذارند، انتخاب زبان برنامهنویسی مناسب است. پاسخ این پرسش کاملاً به حوزهای ارتباط دارد که میخواهید به آن وارد شوید. بهعنوان مثال، مهندس متخصص در معماری پایگاه‌داده احتمالاً باید بر زبان‌هایی مانند Python و MySQL مسلط شود؛ زیرا این زبان‌ها برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها و معماری سرور بسیار مهم هستند. اگرهم بخواهید بهعنوان توسعهدهنده وب در بخش Front-End فعالیت کنید، تسلط بر زبانهای نشانه‌گذاری HTML و CSS و زبان برنامهنویسی JavaScript و کتابخانه‌ها و فریم‌ورک‌های آن ضروری خواهد بود.
جمع‌بندی
در حوزه فناوری اطلاعات (IT)، مشاغل مختلفی وجود دارند که گاهی اوقات باهم اشتباه گرفته می‌شوند. اگر شما هم به‌تازگی به این حوزه وارد یا به آن علاقه‌مند شده‌اید، ممکن است به‌درستی ندانید که تفاوت میان توسعهدهنده و برنامهنویس و مهندس نرمافزار چیست. در این مقاله از بلاگ پارس پک، نکاتی که باید برای درک عمیق تفاوت میان این مفاهیم بدانید، به شما ارائه داده‌ایم و به راهکارهایی برای ورود به این حوزه اشاره کرده‌ایم.
سؤالات متداول
۱. مهندس نرمافزار چه وظیفهای دارد؟
مهندس نرمافزار با استفاده از مفاهیم مهندسی، وظیفه دارد سیستمهای بزرگ نرمافزاری را برای سازمانها و شرکتهای بزرگ و معتبر طراحی کند.
۲. برنامهنویس چه وظیفهای دارد؟
برنامهنویس متخصصی مسلط بر دانش کدنویسی است که طرحهای مهندس نرمافزار را با استفاده از زبانهای برنامهنویسی به محصول ملموس و باکیفیت تبدیل میکند.
۳. برای تبدیلشدن به توسعهدهنده مجرب، باید تحصیلات آکادمیک داشته باشیم؟
اگرچه داشتن مدرک دانشگاهی میتواند به شما در این زمینه کمک بسیاری کند، این امر واجب نیست؛ زیرا شما میتوانید با یادگیری مفاهیم کدنویسی و تسلط بر زبانهای برنامهنویسی، به توسعهدهنده مجرب تبدیل شوید.
۴. بوتکمپ چیست؟
بوتکمپ به دورههای آموزشی کوتاهمدت و پروژهمحوری گفته میشود که شما را در کوتاهترین زمان ممکن به هدف تعیینشده میرساند. توجه کنید که برای شرکت در بوتکمپهای برنامهنویسی، معمولاً باید با مفاهیم اولیه کدنویسی آشنا باشید.
۵. برای تبدیلشدن به برنامهنویس ماهر، یادگیری کدام زبانهای برنامهنویسی لازم است؟
پاسخ این پرسش بستگی به حوزهای دارد که میخواهید در آن کار کنید. بهعنوان مثال، زبانهای برنامهنویسی موردنیاز برای توسعه وب در بخش Front-End با Back-End با زبانهای برنامهنویسی برای تولید نرمافزار تحتویندوز کاملاً متفاوت است.
دیدگاهتان را بنویسید