مدیر پروژه کیست و چه وظایفی دارد و چگونه تبدیل به مدیر پروژه شویم؟
مدیران پروژه با عضویت در تیمهای مدیریتی سازمانها و صنایع مختلف، مسئولیت سازماندهی و برنامهریزی و اجرای پروژهها را برعهده میگیرند. آنان در تیمهای سازمانیافته غالباً وظیفه بودجهبندی پروژهها و رهبری تیمهای مختلف اعم از تیمهای فنی، اجرایی و… را برای اطمینان از اجرای صحیح پروژهها طبق برنامه زمانی تعیینشده عهدهدار میشوند. این پروژهها بسته به صنعت، احتمال دارد بسیار متفاوت باشند. پروژهای که مدیر پروژه در آن کار میکند، ممکن است پروژه نرمافزاری و پروژه ساخت خودرو یا ساختمان تجاری باشد. در تمام اینها، مسئولیتهای مدیر پروژه تقریباً ثابت است. در مقاله حاضر از بلاگ پارس پک، میخواهیم درباره شغل مدیر پروژه و وظایفش بیشتر صحبت کنیم؛ پس تا پایان با ما همراه باشید.
مدیران پروژه چه کاری انجام میدهند؟
در نگاه کلی، مدیران پروژه وظیفه دارند به کسبوکارها کمک کند تا در زمان و هزینه صرفهجویی کنند و ریسکها را کاهش دهند و درنهایت نرخ بازگشت سرمایه (ROI) را بهبود بخشند. مدیران پروژه درواقع بهعنوان راهنما در تمامی قسمتهای پروژهها وارد عمل میشوند و با بهبود همکاری بین تیمها، به روانترشدن فرایند انجام و تکمیل پروژه کمک میکنند.
درباره حوزه کاری مدیران پروژه باید به این موضوع نیز توجه کرد که اگرچه مدیران پروژه در تمامی صنایع و زمینهها میتوانند وارد عمل شوند، یکی از حوزههای عملکردی مهم آنان، حوزه فناوری است. دلیل آن نیز این است که ظهور فناوریهای نوین ممکن است باعث دگرگونی در تمامی صنایع شود.
پنج مرحله اساسی در مدیریت پروژه
باتوجهبه اینکه پروژهای خاص ممکن است تیمها و بخشهای مختلف داشته باشد، در پروژههای حرفهای ممکن است کار مدیر پروژه سخت و پیچیده و به ارتباط با بسیاری از بخشهای سازمان نیاز داشته باشد. یکی از مهارتهای ضروری برای مدیر پروژه موفق، توانایی تقسیم پروژه به مراحل مختلف و تعیین اولویت برای انجام هریک از آنهاست. انجام این کار در پنج مرحله مهم صورت میگیرد:
۱. شروع به کار
در ابتدای شروع پروژه، هدف این است که آن را بهصورت گسترده تعریف کنید و بدانید که برای موفقیت پروژه چه کارهایی باید انجام شود. این مرحله ممکن است حتی شامل آزمایش امکانسنجی نیز باشد؛ یعنی به این سؤال جواب دهید که انجام این پروژه امکانپذیر است و به کسبوکار در رسیدن به اهداف خود کمک میکند یا خیر؟
۲. برنامهریزی
هنگامیکه پروژه امکانپذیر تشخیص داده شد، مدیر پروژه انجام بقیه مراحل پروژه را برنامهریزی میکند. محدوده پروژه، نقاط عطف، برنامههای ارتباط با قسمتهای مختلف، نحوه تأمین بودجه و روشهای کاهش ریسک پروژه ازجمله اقداماتی است که در این مرحله انجام خواهد شد. همچنین، مراحل موردنیاز برای انجام پروژه و اینکه چه کسی کار را انجام خواهد داد، ازجمله اقدامات دیگری است که مدیر پروژه در این مرحله انجام خواهد داد.
۳. اجرا
این مرحله بزرگترین مرحله در انجام پروژه است. مرحله اجرا بسته به نوع پروژه ممکن است شامل چیدمان تیمهای درگیر در پروژه، اجرای طرحهای پروژه، برگزاری جلسههای Review برای اطمینان از دسترسی تمامی افراد به اطلاعات موردنیاز خود و عیبیابی و ایجاد تغییرات در مراحل ابتدایی پروژه باشد.
۴. نظارت و کنترل
وقتی پروژه به نقطهای میرسد که چیزی برای تحویلدادن وجود داشته باشد، وظیفه مدیر پروژه اندکی تغییر میکند. او باید بر پیشرفت پروژه نظارت و به آن کمک کند تا به نقطه پایانی برسد. همچنین، مدیر پروژه باید از یک طرف تمامی سعیاش را برای اتمام پروژه براساس زمانبندی بهکار گیرد و از طرف دیگر محصول تولیدی نهایی را ازنظر کیفیت آزمایش کند. به وظایف گفتهشده رصد بودجه و تعیین ساعات کاری موردنیاز را اضافه کنید. بنابراین، در این مرحله که یکی از مراحل اساسی پروژه برای رسیدن به محصولی باکیفیت است، مدیر پروژه وظایف مختلفی ازجمله عیبیابی محصول و بازنگری در برنامهها و بودجهها درصورت لزوم و تخصیص منابع موردنیاز با تغییر پروژه را انجام خواهد داد.
۵. تکمیل پروژه
وقتی پروژه به مرحله نهایی خود میرسد، وظایف مدیر پروژه وارد مرحله جدیدی میشود. او باید جلسههایی تشکیل دهد تا تیمهای مختلف درباره این موضوع بحث کنند که در پروژه کدام بخش بهخوبی پیش رفت و بهبود چه بخشهایی میتواند برای انجام بهتر پروژههای آینده مفید باشد. در این مرحله، مدیر پروژه باید گزارشی از بودجه نهایی و گزارش کاملی از انجام پروژه را تنظیم کند و به کارفرمای پروژه تحویل دهد.
مثالهایی از مسئولیتهای شغلی مدیران پروژه
همانطورکه پیشتر نیز گفتیم، مسئولیتهای شغلی مدیران پروژه براساس صنعتی که در آن مشغول کار هستند، ممکن است بسیار متفاوت باشد. بااینحال، برخی از این مسئولیتها در تمامی صنایع مشترک است. درادامه، به بعضی از مسئولیتهای مهم این شغل که اغلب در تمامی صنایع دیده میشود، اشاره خواهیم کرد:
- تنظیم برنامهای دقیق برای انجام پروژه و تدوین جدول زمانی و برآورد بودجه موردنیاز برای انجام آن
- ایجاد تیم برای انجام پروژه
- مدیریت بودجه و هزینههای مربوط به پروژه
- نظارت بر پیشرفت پروژه و تعیین ضربالاجل برای اعضای تیم
- کنترل کیفیت محصول در طول انجام پروژه
- برقراری ارتباط با کارفرمایان، اعم از کارفرمایان داخل یا خارج سازمان
- عیبیابی و حل مشکلات پروژه
اگر بهدنبال تصدی شغل مدیریت پروژه هستید، باید بهیاد بسپارید که این شغل با مدیریت محصول کاملاً متفاوت است. مدیر محصول نقشی رایج در کسبوکارهای High Tech است که وظیفه آن توسعه و راهاندازی و پشتیبانی از محصولات شرکتهاست.
مدیران پروژه در صنایع مختلف و درآمد آنان
مدیران پروژه معمولاً در حوزههای مختلف تخصص دارند. بهعنوان نمونه، مدیرانی که پروژههای فناوری را مدیریت میکنند، ممکن است در تولید و راهاندازی نرمافزاری جدید مشارکت کنند یا مدیرانی که در صنایع هوانوردی مشغول کار هستند، ممکن است در پروژهای مانند طراحی بال هواپیما مشارکت کنند یا مدیرانی که در حوزه مراقبتهای بهداشتی فعالیت میکنند، ممکن است روی پروژهای ابتکاری با هدف کاهش زمان پذیرش در بیمارستانها کار کنند.
براساس آمار اداره کل آمار ایالات متحده آمریکا، متوسط دستمزد مدیران پروژه در سال ۲۰۲۰ حدود ۷۷,۴۲۰ دلار در سال بوده است. توجه به این نکته نیز ضروری است که این حقوق به میزان تجربه مدیر و ویژگیهاص صنعتی که مدیران پروژه در آن مشغول فعالیت هستند، بستگی دارد. برای مثال، متوسط حقوق مدیران پروژه شاغل در کالجها و دانشگاهها و مدرسههای فنیوحرفهای در سال ۲۰۲۰ حدود ۷۰,۴۵۰ دلار در سال بود؛ اما در همین سال، متوسط حقوق مدیران پروژهای که در بخش خدمات مشاوره مدیریت و بخشهای علمی و فنی کار میکردند، حدود ۸۶,۲۰۰ دلار در سال برآورد شده است.
این نکته را نیز فراموش نکنید که مدیریت پروژه شغلی کاملاً تخصصی است و مشخصات هر پروژه براساس نوع صنعت متفاوت خواهد بود. در بخش بعدی، درباره مدیریت پروژه در بخشهای مختلف صحبت خواهیم کرد.
۱. مدیران پروژههای فنی
فناوری جزء مهمی از نحوه مدیریت منابع و توسعه سازمان در طول زمان است؛ بههمیندلیل، نقش مدیران پروژه در بخش فنی برای توسعه کسبوکارها بسیار اهمیت دارد. مدیران پروژههای فنی باید بر موضوعات تخصصی و اصول رهبری و روشهای مدیریت پروژه کاملاً مسلط باشند. نکته دیگر اینکه این دسته از مدیران هم میتوانند در حوزه فناوریهای متمرکز و هم در فناوریهای غیرمتمرکز فعالیت کنند. شایان ذکر است مدیران پروژههای فنی اغلب با پروژههایی سروکار دارند که فناوری را در زمینههای مختلف بهکار میگیرند.
ذکر چند مثال میتواند بیشتر مسئله را روشن کند. بهعنوان نمونه، مدیران پروژههای فنی میتوانند سیستم مدیریت محتوا (CMS) جدیدی را در شرکتی رسانهای طراحی کنند و بهکار بگیرند یا وبسایتی را در سازمانی بزرگ بهروزرسانی یا سیستم مدلسازی سهبعدی جدیدی را در شرکت ساختمان رونمایی کنند. باید پذیرفت که تکنولوژی در حال تغییر نحوه تجارت سازمانها در بسیاری از زمینههاست و مدیران پروژههای فنی میتوانند تغییرات تکنولوژی را در سازمانها و کسبوکارهای مختلف مدیریت کنند.
۲. مدیران پروژههای فناوری اطلاعات (IT)
مدیران پروژههای فناوری اطلاعات (IT) متخصصانی هستند که تخصصشان بیشتر روی فناوری اطلاعات متمرکز است. آنان پروژههای مبتنیبر IT را برنامهریزی و اجرا میکنند و معمولاً مسئول پشتیبانی از تیمهایی از متخصصانی هستند که کار ساخت نرمافزار یا سیستمهای کامپیوتری یا سایر قطعات نرمافزاری را برعهده دارند که میتوانند باعث ایجاد تحول در ساختار شرکت شوند و بازدهی شرکت را افزایش دهند.
پروژههایی که با مسئولیت مدیران پروژههای فناوری اطلاعات مدیریت میشوند، میتوانند شامل موارد مختلفی مانند توسعه نرمافزارها و اپلیکیشنها، ارتقای تجهیزات شبکه، راهاندازی رایانش ابری، پروژههای مدیریت داده یا نصب و راهاندازی سختافزار باشند. تبدیلشدن به مدیر پروژه IT نیازمند اطلاعاتی قوی درزمینه تکنولوژیهای اساسی و مهارتهای مدیریت پروژه است.
۳. مدیران پروژههای بخش بهداشت و درمان
همانطورکه از نام این دسته از مدیران پیداست، آنان در بخشهای درمانی و مراقبتهای بهداشتی کار میکنند و وظیفهشان این است که پروژههای این حوزه را مدیریت کنند. این پروژهها میتوانند شامل طراحی مجدد فرایندهای طیشده در اورژانس بیمارستانها بهمنظور بهبود زمان انجام عملیات درمانی روی بیماران یا بهبود سیستم صدور صورتحساب باشند. مدیران پروژههای بخش بهداشت و درمان معمولاً روی پروژههای پرمخاطره کار میکنند. این موضوع بدیندلیل قابلبررسی است که اگر پروژههای تعریفشده به هدف نهایی خود نرسند، ممکن است روی کیفیت خدمات ارائهشده به بیماران تأثیر منفی بگذارند.
همچنین باتوجهبه قوانین نظارتی و قوانین مربوط به حفظ حقوق بیمار، در این نوع پروژهها مشکلات بسیار زیادی بهچشم میخورند. نکته مهم دیگر بهروزشدن سریع تکنولوژی در این حوزه است؛ بههمیندلیل، مدیرانی که قصد دارند در این حوزه فعالیت کنند، باید مرتباً دانش خود را بهروز کنند. ناگفته نماند تمرکز روی این پروژهها در سطح ملی میتواند رضایتِخاطر همه آحاد جامعه را در پی داشته باشد؛ بنابراین، این نوع پروژهها علاوهبر بُعد اقتصادی، معمولاً بُعد استراتژیک نیز دارند.
۴. مدیران پروژههای بخش منابع انسانی
دپارتمانهای منابع انسانی بر فرایندهای مربوط به کارکنان، شیوههای مدیریت منابع انسانی سازمان، آموزش افراد، مزایای درنظرگرفتهشده برای آنان و… نظارت میکنند. این دسته از مدیران پروژههای پیرامونی عملیاتهای داخلی سازمانها را نیز مدیریت میکنند. بهعنوان نمونه، کسبوکاری که مراحل رشد خود را طی میکند، ممکن است تصمیم بگیرد فرایندهای داخلیاش را بهبود بخشد تا با استفاده از این راهکار، کارمندان جدید را کارآمدتر کند. برای انجام این کار، مدیر پروژه منابع انسانی فرایندهای فعلی استخدام در شرکت را بررسی و تجزیهوتحلیل و با بخشهای فعلی شرکت ارتباط برقرار میکند تا بتواند مشکلات موجود در سازمان را درک کند و درنهایت راهی برای حل این موضوع پیشنهاد دهد.
مدیران پروژههای بخش منابع انسانی باید ارتباطات تنگاتنگی با مردم داشته باشند. آنان باید صدای کارکنان را بهخوبی بشنوند و راهکارهایی برای بهبود معیشت کارمندان ارائه کنند. حجم اطلاعاتی که در این حوزه باید تجزیهوتحلیل شود، بسیار زیاد است. علاوهبراین، مدیران پروژههای بخش منابع انسانی باید هم با مدیران بالادستی و هم با دیگر کارمندان صحبت کنند تا بتوانند به راهکار مناسبی برای حل موضوعات پیشنهاد دهند؛ البته این موضوع باعث میشود حجم زیادی از اطلاعات بهدست آیند که باید تحلیل شوند.
۵. مدیران پروژههای بازاریابی
استفاده از کمپینهای بازاریابی روزبهروز فراگیرتر میشوند. حالا دیگر بسیاری از سازمانها برای دستیابی به فروش بیشتر، کمپینهای وسیعی را با استفاده از ابزارهای مختلف بازاریابی اجرا میکنند. تخصص مدیران پروژههای بازاریابی برنامهریزی و مدیریت و اجرای پروژههای مرتبط با کمپینهای بازاریابی است.
ایجاد کمپینهای بازاریابی به ترکیبی از برنامههای استراتژیک و اجرای خلاقانه در تیمهای بازاریابی نیاز دارد. بخشهای بازاریابی میتوانند شامل تیمهایی متشکل از نویسندگان، طراحان گرافیک، استراتژیستهای بازاریابی، عکاسان و… باشند. مدیر پروژه در این موارد وظیفه دارد تا با تیمهای مختلف ارتباط برقرار کند و مطمئن شود که پروژه روی ریلگذاری انجامشده پیش خواهد رفت.
همچنین مانند دیگر حوزههای کاری، مدیران پروژههای بازاریابی وظیفه ارتباط با متخصصان بیرون از سازمان را برعهده دارند. بهعنوان مثال، اگر سازمانی متخصص فیلمبرداری دراختیار نداشته باشد، مدیر پروژه بازاریابی میتواند با آژانسهای خارج از سازمان برای ضبط کلیپ تبلیغاتی وارد مذاکره شود.
۶. مدیران پروژههای ساختمانی
درمقایسهبا رشتههای ذکرشده تا اینجای مطلب، مدیران پروژههای ساختمانی معمولاً به تحرک و فعالیتهای فیزیکی بیشتری نیاز دارند. همچنین، زمینه نظارتی آنان بیشتر از سایر مدیران بر موضوعات فیزیکی متمرکز است. برای نمونه، مدیر بازاریابی تبلیغاتی صرفاً باید ازطریق کامپیوتر بر طراحی کمپین نظارت کند؛ اما مدیر پروژه ساختمانی وظیفه نظارت خود را باید روی ساختمان اجراشده انجام دهد.
فارغ از این تفاوتها، مبانی مدیریت پروژه ساختمانی مشابه دیگر زمینههاست. این مدیران اسناد لازم برای ساخت را آماده میکنند و برنامهریزی لازم برای اجرا را انجام میدهند و سپس با پیمانکاران برای اجرای پروژه قرارداد منعقد میکنند. در طول ساخت نیز، باید نظارت کافی بر حُسن اجرای کار داشته باشند. علاوهبراین، مسئولیت تدوین برنامه زمانبندی و برآورد بودجه و تأمین آن در طول پروژه برعهده مدیر آن قرار دارد.
۷. مدیران پروژههای نرمافزار
مدیران پروژههای نرمافزاری بر وظایف توسعه نرمافزار نظارت و این وظایف را اولویتبندی میکنند. هدف نهایی پروژههای نرمافزاری طراحی یا توسعه کامل نرمافزارهاست و مدیران این نوع از پروژهها وظیفه دارند محدوده پروژهها را تعیین کنند و با منابع داخلی و خارجی هماهنگ باشند و بر اجرای پروژه از زمان آغاز تا تحویل نهایی مدیریت کنند. فرایند توسعه نرمافزار از دیدگاه تکنیکال به بخشهای متفاوتی ازجمله توسعهدهندگان Front-End و Back-End، طراحان UX ،UI و تحلیلگران تجاری تقسیمبندی میشود. بنابراین، داشتن درک کامل از فرایندهای توسعه نرمافزار برای مدیران پروژه شاغل در حوزه نرمافزار کاملاً ضروری است.
اکثر نرمافزارها چرخه عمر متفاوتی از پروژههای دیگر دارند. بهعنوان نمونه، پروژه ساختمانی ممکن است چرخه خطی و بدون بازگشت به عقب را برای تکمیل طی کند؛ اما پروژه نرمافزاری میتواند شامل چندین نوبت آزمایش و بهروزرسانی و مرحله دریافت بازخورد مشتری و ویرایش مجدد را طی کند. همچنین، مدیریت مرحله چهارم (مرحله مربوط به مدیریت و کنترل) میتواند جزء مهمی از پروژههای مبتنیبر نرمافزار باشد. علاوهبر تمام این مسائل، پروژههای نرمافزاری معمولاً تیم تعمیر و نگهداری پس از ارائه را نیز در بدنه خود دارند که کارشان رفع ایرادهای مشاهدهشده و گزارششده و بهروزرسانی نرمافزار است. باتوجهبه آنچه گفته شد، احتمالاً شما نیز به این نتیجه رسیدهاید که مدیران پروژههای نرمافزاری باید با تیمهای متعددی کار و آنان را با یکدیگر برای رسیدن به نتیجهای ایدئال هماهنگ کنند.
الزامات آموزشی برای تبدیلشدن به مدیر پروژه
همانطورکه پیشتر گفتیم، مدیریت پروژه تخصصی کاملاً وسیع و کاربردی در تمامی صنایع است؛ بههمیندلیل، مهارتهای تخصصی برای ورود به این حرفه در هریک از صنایع ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد. همچنین، باید بدانید که دورنمای این شغل کاملاً روشن است. براساس گزارشهای CareerOneStop، حرفه مدیر پروژه در سالهای آینده با رشد بسیار زیادی روبهرو خواهد شد و همین موضوع نیاز به مدیران پروژه متخصص را بیشازپیش مهمتر خواهد کرد. تا اینجا، انواع نقشهای مدیر پروژه را در صنایع مختلف بررسی کردیم. درادامه، میخواهیم مسیر آموزشی بهمنظور تبدیلشدن به مدیر پروژه را برای شروع به کار در این حوزه بررسی کنیم.
بهطورکلی، مدیران مهارتهای مختلفی دارند که به آنان به مدیریت پروژهها و برنامهریزی برای انجامشان کمک میکند. یکی از این مهارتهای اصولی، Scrum است که قبلاً در مقاله اسکرام مستر به آن پرداختهایم. ازنظر آموزشی، مسیری که برای تبدیلشدن به مدیر پروژه باید طی کنیم، با بسیاری از رشتههای دیگر متفاوت است. اگرچه امکان اخذ برخی از گواهینامههای مدیریت پروژه با شرکت در برنامههای آموزشی وجود دارد، بیشتر کالجها و دانشگاههای دنیا بهصورت خاص مدرکی در این زمینه ارائه نمیکنند. باید بپذیریم که مهمترین الزام برای مدیران پروژه، تخصص در زمینههای خاص همان صنعت و داشتن روابط سازمانی قوی است. برخی از مدیران نیز با گرفتن مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد در یکی از رشتههای مدیریتی از آن بهعنوان سکوی پرتابی برای دستیابی به مدارج عالیتر استفاده میکنند؛ اما بسیاری از مدیران نیز هستند که بدون داشتن مدرک دانشگاهی و صرفاً با استفاده از تجربیات ارزشمند میدانی خود، مدیریت پروژههای مختلف را انجام میدهند.
درمجموع، باید بگوییم که اگر بهتازگی از دانشگاه فارغالتحصیل شدهاید و بهدنبال تصدی پست مدیریت پروژه هستید، داشتن گواهی شرکت در دورههای معتبر تخصصی میتواند به شما در این راه کمک شایانی کند. دورههای آموزشی و بوتکمپهای مدیریت پروژه متعددی چه بهصورت حضوری و چه بهصورت آنلاین وجود دارند که پس از طی دوره و احیاناً موفقیت در آزمون نهایی، به شما مدارکی ارائه میدهند که میتواند کارفرمایان را برای استخدام شما مجاب کند.
جمعبندی
مدیریت پروژه رشتهای بسیار پویا با ظرفیتهای شغلی باورنکردنی است. مدیران پروژه مسئولیتهای زیاد و مهمی را در سازمانهای مهم برعهده دارند و از آنان بهعنوان بازیگران اصلی تیمها در صنایع مختلف ازجمله مراقبتهای بهداشتی، ساختوساز، فناوری اطلاعات (IT) و نرمافزار یاد میشود. باتوجهبه اهمیت این شغل در دنیای امروزی، در این مقاله از بلاگ پارس پک تصمیم گرفتیم درباره مدیر پروژه و نقش آن در پروژههای مختلف با شما صحبت کنیم و اطلاعات موردنیازِ مرتبط به آن را به شما ارائه دهیم.
سؤالات متداول
۱. مدیر پروژه کیست؟
مدیر پروژه یکی از ارکان مهم مدیریت پروژههای مختلف است که وظیفه انجام صحیح و بهینه و بهموقع پروژهها را در صنایع مختلف برعهده دارد.
۲. وظایف مدیر پروژه چیست؟
مدیر پروژه درواقع وظیفه هماهنگی بین تیمهای مختلف انجامدهنده پروژه را برعهده دارد. شایان ذکر است تدوین برنامه زمانبندی، تعیین بودجه موردنیاز برای انجام پروژه، تأمین منابع مالی، نظارت بر اجرای صحیح پروژه، آزمایش محصول و… از دیگر وظایفی است که مدیر پروژه در حوزههای صنعتی مختلف برعهده دارد.
۳. آیا برای ورود به بازار کار مدیریت پروژه الزاماً باید مدرک دانشگاهی داشت؟
الزاماً خیر، اما داشتن مدرک مرتبط و در حوزههای مدیریتی میتواند به شما در این زمینه کمک کند. همچنین، شرکت در دورههای آموزشی مدیریت پروژه یکی دیگر از راهکارهایی است که کارفرمایان را برای استخدام شما قانع خواهد کرد.
۴. آیا شغل مدیریت پروژه از آینده مناسبی برخوردار است؟
بله، انجام بهینه پروژهها یکی از عوامل بسیار تأثیرگذار در اقتصاد کسبوکارهای مختلف است و باتوجهبه اینکه یکی از وظایف مدیر پروژه برنامهریزی برای اتمام پروژه در کوتاهترین زمان ممکن است، تمامی کسبوکارها به این شغل نیاز دارند.
دیدگاهتان را بنویسید